Hãy cùng Zin Workshop phân tích về đặc điểm, vai trò của một số loại dung môi phổ biến sử dụng trong Dầu Lau Gỗ (Hardwax Oil) hiện nay:

1. Vai trò của dung môi trong dầu lau gỗ

Dung môi là thành phần quan trọng trong công thức dầu lau gỗ (hardwax oil, oil finish). Chúng không chỉ đơn thuần pha loãng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều yếu tố: khả năng thấm hút vào gỗ, tốc độ khô bề mặt và quá trình đóng rắn, độ an toàn VOC, cũng như sự tương thích với các loại nhựa (alkyd, PU hoặc dầu thiên nhiên).

Việc lựa chọn đúng loại dung môi quyết định chất lượng hoàn thiện của sản phẩm. Dung môi bay hơi chậm giúp dầu thấm sâu vào thớ gỗ, mang lại cảm giác tự nhiên và bền bỉ. Ngược lại, dung môi bay hơi nhanh có thể rút ngắn thời gian khô nhưng làm giảm khả năng thấm sâu, khiến bề mặt dễ bị khô màng sớm, không đạt hiệu ứng đẹp.

Xem thêm: 6 Loại Sáp Phổ Biến Sử Dụng Trong Dầu Lau Gỗ (Hardwax Oil)

2. Phân loại các loại dung môi thường dùng

2.1. Dung môi hydrocarbon (White Spirit, Mineral Spirits, Isoparaffin)

Đây là nhóm dung môi được sử dụng phổ biến nhất trong dầu lau gỗ truyền thống. White Spirit (Mineral Spirits) và các loại Isoparaffin như D40, D60, D100 (tương đương Isopar L, M, H) có tốc độ bay hơi từ chậm đến trung bình, phù hợp với đặc tính cần thấm sâu của dầu gỗ.

Isoparaffin tinh lọc có ưu điểm vượt trội: ít mùi, VOC thấp và tương thích tốt với dầu thiên nhiên như tung oil, dầu lanh, cũng như các loại nhựa alkyd. Ngược lại, các loại White Spirit rẻ tiền, kém tinh chế thường có mùi nặng và hàm lượng VOC cao, chủ yếu dùng cho các sản phẩm phổ thông hoặc ngoại thất.

Khuyến nghị: Với sản phẩm nội thất cao cấp, nên ưu tiên Isoparaffin D40 hoặc D60 nhờ độ tinh khiết và mùi dễ chịu. White Spirit chỉ nên dùng cho các sản phẩm ngoại thất hoặc dòng giá rẻ.

Xem thêm: Nguồn gốc của cụm từ “Dầu lau gỗ” (Hardwax Oil) – Ý nghĩa và câu chuyện phía sau tên gọi

2.2. Dung môi ester và ketone (Butyl acetate, MEK, MIBK)

Nhóm dung môi này thường xuất hiện trong các sản phẩm công nghiệp, đặc biệt là dầu lau gỗ 2 thành phần (2K) hoặc sơn PU. Ester và ketone có tốc độ bay hơi nhanh, giúp màng bề mặt khô nhanh, hạn chế bám bụi trong giai đoạn đầu.

Tuy nhiên, tốc độ bay hơi quá nhanh khiến dầu không có đủ thời gian thấm sâu vào thớ gỗ, dẫn đến hiện tượng màng dày, thiếu sự tự nhiên. Ngoài ra, nhóm dung môi này thường có mùi nặng và VOC cao.

Khuyến nghị: Chỉ nên sử dụng một tỷ lệ nhỏ (5–15%) trong các công thức dầu 2K cần khô nhanh phục vụ sản xuất công nghiệp. Không thích hợp cho các dòng dầu lau gỗ thiên nhiên 1 thành phần.

2.3. Dung môi sinh học (Bio-based Solvent)

Các dung môi sinh học ngày càng được ưa chuộng nhờ tính thân thiện với môi trường và VOC cực thấp. Những dung môi tiêu biểu bao gồm d-Limonene (chiết xuất từ vỏ cam chanh), Ethyl lactate (chiết xuất từ bắp) và Methyl soyate (từ dầu đậu nành).

Ưu điểm nổi bật của nhóm này là mùi dễ chịu, khả năng thấm sâu tốt nhờ bay hơi chậm và đạt được các chứng nhận khắt khe như GreenGuard hoặc EcoLabel. Nhược điểm chính là giá thành cao, và một số dung môi như Methyl soyate có thể làm tăng độ nhớt hoặc gây ngả vàng nhẹ dầu.

Khuyến nghị: Đây là lựa chọn lý tưởng cho các sản phẩm cao cấp, đặc biệt là dầu lau gỗ nội thất dành cho trẻ em, đồ chơi hoặc xuất khẩu sang thị trường châu Âu, Mỹ. Để tối ưu chi phí, có thể phối hợp Isoparaffin với d-Limonene theo tỷ lệ 80:20.

3. Tiêu chí lựa chọn dung môi phù hợp

• Nếu cần sản phẩm nội thất cao cấp, ưu tiên Isopar L hoặc Isopar M kết hợp một phần dung môi sinh học như d-Limonene. Tỷ lệ pha lý tưởng khoảng 80:20 để vừa đảm bảo hiệu quả thấm sâu, vừa giảm mùi và VOC.
• Với sản phẩm ngoại thất hoặc dòng giá rẻ, White Spirit vẫn là lựa chọn kinh tế, có thể bổ sung một phần ester hoặc ketone để tăng tốc độ khô.
• Đối với thị trường xuất khẩu sang EU, Mỹ, Nhật – nơi quy định khắt khe về môi trường – nên sử dụng hoàn toàn dung môi sinh học hoặc công thức gốc nước.
• Tránh lạm dụng dung môi bay hơi nhanh trong các sản phẩm yêu cầu hiệu ứng tự nhiên, vì chúng làm giảm đáng kể khả năng thấm sâu, vốn là ưu điểm cốt lõi của dầu lau gỗ.

4. Kết luận và lời khuyên chuyên gia

Không có một loại dung môi nào phù hợp cho mọi công thức. Việc lựa chọn cần dựa trên đặc điểm thị trường, mục đích sử dụng và yêu cầu thẩm mỹ của sản phẩm. Nếu định hướng phát triển dầu lau gỗ cao cấp, hãy ưu tiên những dung môi tinh khiết, ít mùi và thân thiện môi trường. Ngược lại, nếu mục tiêu là giá thành cạnh tranh, dung môi khoáng truyền thống vẫn giữ được vai trò quan trọng.